Wiemy, jak rozmawiać, ponieważ komunikujemy się wielokrotnie każdego dnia. Pytanie brzmi: czy zdajesz sobie sprawę, jakie komunikaty generujesz najczęściej? A gdy już to wiesz: czy jesteś z tego zadowolony? Jeśli jesteś niezadowolony: co robisz, aby to zmienić? Dalej czytasz na własną odpowiedzialność 🙂 Może się okazać, że dowiesz się o sobie czegoś, co nie będzie przyjemne. Z drugiej strony: świadomość, że coś warto skorygować, to pierwszy krok do zmiany. Wybór należy do Ciebie. Ale co masz do stracenia? Najwyżej zignorujesz to, czego się o sobie dowiesz i niczego nie zmienisz.
Po co się zastanawiać nad swoim stylem komunikacji?
Jak rozmawiać? Wysyłać komunikaty. Masz do wyboru 6 różnych typów komunikatów. Rzecz jasna, najczęściej nie zastanawiasz się, jaki rodzaj komunikatu powinieneś zastosować. Po prostu używasz sposobu, który jest Ci najbliższy, którego używasz najczęściej. W czym problem? Problem w tym, że najczęściej używasz takich komunikatów, których nauczyli Cię (zwykle nieświadomie) Twoi rodzice (wychowawcy). Jako dziecko obserwowałeś, jak oni się komunikują i zacząłeś ich bezkrytycznie naśladować. A teraz, jako dorosły, nadal kopiujesz ich wzorce. Czy w każdej rozmowie używasz komunikatów tego samego typu? Od czego to zależy? Od osoby, z którą rozmawiasz, tematu rozmowy, sytuacji, Twojego nastroju? Ale najważniejsze pytanie brzmi: jak Twój styl komunikacji się sprawdza? W relacjach z ważnymi dla Ciebie osobami, w Twojej pracy, w negocjacjach, w czasie spotkań towarzyskich. Nie jest najgorzej? Może być lepiej?
Jak rozmawiać. Rodzaje komunikatów
Podobno w każdym języku można wyrazić następujące komunikaty:
- Żądania (ang. requests) mogą być formułowane w sposób bardzo uprzejmy, np. Bardzo Cię proszę, zrób to dla mnie.
- Obietnice (ang. promises) np. Ja Cię nauczę!
- Deklaracje (ang. declarations) np. Bardzo Cię lubię.
- Oferty (ang. offers) np. Jeśli zrobisz to dla mnie, zaproszę Cię do teatru.
- Oceny (ang. assessments) np. Znowu zachowujesz się bezmyślnie.
- Zapewnienia (ang. assertions) np. Już więcej tego nie zrobię.
Pytanie kontrolne: jaki komunikat wyraża osoba ze zdjęcia zamieszczonego na początku tego tekstu? Masz rację: najpewniej jest to ocena. I dzięki temu ćwiczeniu 🙂 możemy sformułować tezę: kiedy z kimś rozmawiasz, o treści komunikatu możesz też wnioskować z mowy ciała Twojego rozmówcy. Innymi słowy: nie sama treść komunikatu decyduje o tym, jaki to jest komunikat. Istotne są też elementy niewerbalne: mowa ciała oraz ton głosu, szybkość i głośność wypowiedzi itp. Czasem te inne elementy są decydujące. Przecież obietnica Ja Cię nauczę! może być zarówno zapewnieniem, że ja dam radę Cię nauczyć, jak i groźbą znaczącą dam Ci nauczkę! Wszystko zależy do tego, jak to zdanie zostało wypowiedziane.
Jakie komunikaty przekazujesz najczęściej?
A teraz zadanie dla Ciebie.
- Przypomnij sobie kilka rozmów z jedną, konkretną osobą. Najlepiej gdyby to była osoba, z którą trudno Ci się rozmawia.
- Zapisz sobie powtarzalne zwroty, jakich w takich rozmowach używasz. Masz? To świetnie!
- Teraz przypisz każdy ze zwrotów, których używasz, do jednej z kategorii. Pamiętaj, aby wziąć pod uwagę wszystkie elementy, nie tylko samą treść. Zazwyczaj mamy jakiś wzorzec rozmowy, który powielamy. Trzeba go tylko odkryć. Np. z dziećmi często rozmawiamy, oceniając i żądając.
- Przyjrzyj się swojemu wynikowi. Co Ci to mówi o Tobie? Co Ci mówi o Twojej relacji z tą osobą?
- Zdecyduj: chcesz coś zmienić? Jeśli tak, co to będzie? Zaplanuj (na początek) tylko jedną zmianę.
- Obserwuj Waszą kolejną rozmowę. Pamiętaj o swojej decyzji (zmianie), ale też zauważ, jak zmieniają się wyrażenia (typy komunikatów), których używa druga strona.
Jak rozmawiać: jakie komunikaty wysyłać?
Powyższe zadanie możesz powtórzyć dla innych relacji, sytuacji. Np. jakie komunikaty wyrażasz, gdy rozmawiasz z szefem w pracy, gdy rozmawiasz z kolegą, gdy robisz zakupy? Co mówisz, gdy rozmawiasz z Klientem? Itp.
Za każdym razem możesz się przyjrzeć schematowi, który stosujesz. Możesz zastanowić się, czy nie da się tego schematu poprawić. A jeśli chcesz poprawić: to w jaki sposób? Zatem jakich komunikatów chcesz w swoim wykonaniu mniej, a jakich więcej?
Co dalej? Jak rozmawiać?
Wdrażasz swój plan w życie. Krok po kroku i bez pośpiechu. Bez paniki, jeśli coś nie pójdzie idealnie. Przygotowujesz się do rozmów. Wiesz, jak rozmawiać. Ale obserwujesz siebie i reakcje drugiej strony w czasie rozmowy (odzwierciedlanie). Po zakończeniu rozmowy: notujesz, co się wydarzyło. Co poszło dobrze, a gdzie jeszcze trzeba popracować. Jeśli trzeba, wprowadzasz korekty.
Często sobie powtarzaj: nie oczekuj perfekcji, oczekuj postępu. Świętuj swoje sukcesy. Nawet te małe, których nikt (oprócz Ciebie) nie zauważył. Ale w ten sposób podtrzymujesz swoją motywację.
