Jeśli zastanawiasz się nad swoją ścieżką rozwoju zawodowego, to ten tekst jest dla Ciebie. Pod hasłem manager vs lider ukryłem dylemat związany z kierunkiem rozwoju. Z tezą, że dobry manager raczej nie ma szans, aby nadal być liderem technologicznym. Nie wierzysz? Zapoznaj się z moimi obserwacjami.
Manager to stanowisko formalne. To osoba kierującą ludźmi. Przełożony. W hierarchii firmowej to widać. Lider to rola w grupie. Liderem można też być formalnie: poprzez wskazanie przez managera. Ale tego w firmowej strukturze nie zawsze widać. Nie każda grupa ma managera. Ale każda grupa ma lidera. Nawet jeśli nikt go formalnie nie wskazał. Polecam tekst: Jakie role odgrywam? oparty na książce W zasadzie tak Jacka Fedorowicza.
Czy każdy manager jest liderem?
Uważam, że nie każdy manager jest liderem. Możesz być managerem, który nie będzie przez zespół odbierany jako lider. Będziesz raczej kierownikiem. Osobą wydającą polecenia. Ta konkluzja prowadzi do pytań o istotę bycia managerem oraz liderem. Podaję moje prywatne definicje. Manager ma formalną władzę pozwalającą na wydawanie poleceń innym i rozliczanie ich z tego, jak je wypełniają. Lider to osoba, której inni chcą słuchać. Chcą słuchać z własnej woli. Lider to ktoś, kto ma autorytet, posłuch z racji tego, kim jest, co sobą reprezentuje.
Można mieć szefa, którego się nie lubi (patrz: Nie lubisz szefa?), nie szanuje. Wykonuje się jego polecenia z musu. Bo trzeba z czegoś żyć. Nie pójdzie się z takim szefem pograć w piłkę. A jeśli się pójdzie to bez entuzjazmu.
Konkluzja: nie każdy manager jest liderem. Ale istnieją managerowie będący jednocześnie świetnymi liderami.
A jak to jest w drugą stronę?
Wygląda na to, że lider ma łatwiejsze życie. Bo lidera wybiera sobie grupa. A potem tego lidera grupa słucha. Jednak ta łatwość jest pozorna.
Po pierwsze. Prawdziwym liderem nikt nie może Cię mianować. Trzeba mieć to coś, co powoduje, że ludzie będą chcieli Cię słuchać. Bardzo często jest to poziom wiedzy, sposób funkcjonowania, postawa wobec rzeczywistości, itp. Coś, co budzi szacunek. Co sprawia, że masz autorytet. Ludzie Ci ufają. Wierzą, że (w danej dziedzinie) masz lepszy ogląd rzeczywistości niż oni. Dlatego chcą Cię słuchać. To oni wybierają Ciebie na swojego lidera.
Po drugie. Liderem można szybko przestać być. Grupa może uznać, że jednak lepszy ogląd rzeczywistości ma ktoś inny. I zaczną słuchać jego, a przestaną słuchać Ciebie. I też nic z tym nie możesz zrobić. Nawet jeśli tak naprawdę to Ty masz lepszy ogląd rzeczywistości.
Wracając do pytania: czy każdy lider może być managerem? Odpowiedź jest oczywista. Nie każdy.
Problem z liderem, który zostaje managerem
Prawdziwe pytanie brzmi: co trzeba mieć, aby być managerem? Formalnie, oczywiście, poparcie osób decyzyjnych. Mianowanie lidera technologicznego managerem to dość częsta praktyka w środowisku IT. Ktoś wyróżnia się wiedzą, doświadczeniem w pewnym obszarze technologicznym. Ludzie go słuchają, gdy mówi im, jak zrobić to, czy tamo. To on sugeruje, jak rozwiązywać problemy. Jego podpowiedzi się sprawdzają. Zdobywa autorytet. Po jakimś czasie wszyscy widzą, że jest liderem w tym obszarze. Widzą wszyscy, a więc także przełożeni lidera. A jeśli firma rośnie, zatrudnia nowych ludzi: potrzebni są nowi managerowie. I takiego lidera mianuje się formalnym managerem. Wygląda to na strzał w dziesiątkę: będziemy mieli managera, który będzie jednocześnie liderem. W praktyce zaledwie jeden na trzech liderów mianowanych managerami utrzymuje się na nowym stanowisku dłużej niż rok. Powodem jest bunt załogi. Podwładni takiego managera zgłaszają, że ich lider na managera się nie nadaje.
Większość liderów nie zdaje sobie sprawy z tego, co jest potrzebne, aby być dobrym managerem. Podwładni oczekują, aby manager:
- był sprawiedliwy w przydzielaniu i rozliczaniu zadań
- miał dla nich czas: pomagał im w rozwoju i rozwiązywaniu problemów
- bronił ich przed przeciążeniem obowiązkami
- dobrze reprezentował grupę na zewnątrz
- walczył o interesy swoich ludzi
Do tego dochodzą oczekiwania przełożonych naszego świeżo upieczonego managera:
- dobrych wyników biznesowych
- raportów podsumowujących prace całego zespołu
- rozwoju ludzi we właściwym kierunku
- oceniania podwładnych
- uczestnictwa w rekrutacji nowych pracowników
A nasz bohater nie ma ochoty rezygnować z pozycji lidera technologicznego. Musi się więc ciągle dokształcać, aby nie pozostać w tyle za swoimi podwładnymi. Czyli, na sprawach technicznych nadal spędza tyle samo czasu, co poprzednio. A tu tyle nowych obowiązków. W dodatku o większości nowych obowiązków managerskich ma słabe pojęcie. Wypełniania tych obowiązków dopiero się uczy. W związku z tym te obowiązki zajmują mu więcej czasu niż doświadczonym managerom. A przełożeni nie biorą na to poprawki.
Manager vs lider? A może manager i lider?
Można być managerem i liderem. Ale nie jest to łatwe i wymaga decyzji, które mogą być bolesne. Moim zdaniem nie można mieć wszystkiego. Jeśli chcesz być naprawdę dobrym managerem: poświęcasz temu zadaniu tyle czasu, ile potrzeba. W praktyce oznacza to, że rezygnujesz z bycia na topie, jeśli chodzi o technologię. To jest jedna z najtrudniejszych decyzji do podjęcia. Może warto się zastanowić, czy się na to godzisz: zanim z lidera pójdziesz w managery?
Życzę Ci powodzenia. Niezależnie od tego, jaką decyzję podejmiesz.
PS. Powyższy wywód o rezygnacji z liderowania technologicznego może sugerować, że nie można być jednocześnie liderem i managerem. Że pozostaje tylko wybór: manager vs lider? To pochopny wniosek. Przecież skoro przestaniesz rozwijać się technologicznie, to ktoś Cię w tym obszarze przegoni. Stracisz autorytet. Pojawi się nowy lider. To prawda. Pojawi się nowy lider technologiczny. Ale Ty w międzyczasie możesz zdobyć szacunek i poważanie swoich podwładnych w innym obszarze. Np. w obszarze wiedzy o biznesie, w którym pracujecie. Lub w obszarze wiedzy o możliwych ścieżkach rozwoju dla każdego pracownika. Czy w obszarze wiedzy i umiejętności stosowania różnych stylów przywództwa wobec różnych osób, w różnych sytuacjach.
Chetnie sprawdzę.