Przywództwo sytuacyjne to termin wprowadzony przez Paula Herseya oraz Kena Blancharda. Oznacza stosowanie stylu przywództwa odpowiedniego do sytuacji. Np. w przypadku pożaru styl demokratyczny zazwyczaj jest mniej skuteczny niż styl autorytarny. Przecież ktoś, kto zawsze posługuje się stylem demokratycznym raczej nie poradzi sobie w sytuacji kryzysowej, gdy wymagane są szybkie, jednoznaczne decyzje. Ale też jednoosobowa odpowiedzialność. Można by polemizować, że pożary nie zdarzają się tak często. Że styl autorytarne jest dla prostaków. Itp. Autorzy pojęcia przywództwo sytuacyjne mówią coś więcej: styl przywództwa powinien być dostosowany do odbiorcy.
Jakiego stylu przywództwa używasz najczęściej?
Zapraszam Cię do refleksji. Jakiego stylu przywództwa używasz najczęściej? Którego nieco rzadziej? Jakiego bardzo rzadko? Jakiego wcale nie używasz? Np. sporządź swoją hierarchiczną listę. Jestem przekonany, że masz całą masę argumentów dlaczego Twoja lista wygląda tak, a nie inaczej. Innymi słowy: jedne style są lepsze niż inne. Czy, aby na pewno?
Zanim przejdę do podważania tezy, że jedne style są lepsze od innych – chciałbym Ci zwrócić uwagę, że to twierdzenie oznacza wprowadzenie wartościowania. Zatem, oddaje Twój stosunek do różnych stylów przywództwa. Oczywiście, wziął się on z Twoich doświadczeń, z wiedzy jako zdobyłaś. Jednak prawdziwe pytanie brzmi: czy Twoje doświadczenie, Twoja wiedza są na tryle uniwersalne, aby twierdzić, że Twoja skala jest najlepsza? Przecież na pewno są osoby, które zbudowałyby inną skalę. Na pewno znasz takie osoby. Ale czy oni wszyscy się mylą? A może mieli inne doświadczenia, czytali inne książki? Widzisz, czujesz już to? Twoja klasyfikacja oddaje Twoje przekonania. W konsekwencji: nie musi być uniwersalna.
Przywództwo sytuacyjne – kiedy stosować, który styl?
Autorytarny styl przywództwa – przywódca wie lepiej
Cechy
Jednokierunkowa komunikacja, precyzyjne polecenia, kontrola dyskusji. Ale też nadzór nad wykonaniem.
Zagrożenia
Brak zaangażowania, gdy nie ma kontroli. Brak własnej inicjatywy pracownika (patrz: Wierzysz w Theory X?). W konsekwencji: praca wyłącznie zgodnie z procedurą.
Dla kogo ten styl przywództwa jest najlepszy?
Dla początkujących. Osób, które się dopiero uczą. Tych, którzy nie są jeszcze gotowi wziąć odpowiedzialność za swoje decyzje i działania.
Styl paternalistyczny – przywódca jest jak ojciec
Cechy
Lider troszczy się o pracowników. W zamian otrzymuje pełne zaufanie i lojalność pracowników. W rezultacie relacja między liderem i współpracownikami jest bardzo silna.
Zagrożenia
Lider wyłączający pracowników, którzy są mniej lojalni.
Dla kogo ten styl przywództwa jest najlepszy?
Dla osób zagubionych, potrzebujących wsparcia w rozwoju. Np. z niską samooceną.
Demokratyczny styl przywództwa – wszyscy są równi
Cechy
Lider pełni rolę moderatora dyskusji. Każdy ma prawo się wypowiedzieć i być wysłuchanym. Ale decyzje podejmowane są wspólnie.
Zagrożenia
Niejasny podział ról. Czas potrzebny na podjęcie decyzji. Potrzeby grupy. Np. lider decydujący o tym kto będzie uczestniczył w podejmowaniu decyzji.
Dla kogo ten styl przywództwa jest najlepszy?
Dla zespołów, które są dobrze zbalansowane pod względem wiedzy i doświadczenia.
Przywództwo w stylu wolnej ręki – każdy jest odpowiedzialny
Cechy
Lider oddaje pracownikom inicjatywę i odpowiedzialność za wykonanie zadań pracowników. Okazuje im pełne zaufanie. Ale jest do ich dyspozycji, gdy tego potrzebują.
Zagrożenia
Gdy pracownicy nie czują się bezpiecznie pod nieobecność lidera – pojawia się brak produktywności.
Dla kogo ten styl przywództwa jest najlepszy?
Dla ekspertów, bardzo doświadczonych pracowników.
Transakcyjny styl przywództwa – coś za coś
Cechy
Motywacja poprzez system nagród. Celem jest zwiększanie efektywności pracy i procedur. Reguł należy przestrzegać raczej niż je zmieniać.
Zagrożenia
Nie działa dobrze w przypadku dużych zmian. Ani wtedy, gdy jest wysoki poziom emocji w zespole.
Dla kogo ten styl przywództwa jest najlepszy?
W dużych korporacjach. W przypadku osób, którzy głównie chcą zaspokajać swoje potrzeby.
Transformacyjny styl przywództwa – uwierzcie mi
Cechy
Lider ma wiedzę, nie boi się ryzyka, lubi działać niestandardowo. Ale stawia też wyzwania, inspiruje innych.
Zagrożenia
Problem, gdy lidera zabraknie.
Dla kogo ten styl przywództwa jest najlepszy?
W przypadku dużych, transformacyjnych zmian.
Przywództwo sytuacyjne. Co z nim zrobisz?
Teraz Twoja kolej. Zrób z tym coś. Od czego zacząć? Np. od zrobienia listy swoich pracowników i ustalenia jaki styl Twojego przywództwa im by najbardziej odpowiadał. Potem możesz każdą z tych osób zapytać, co o tym sądzą.
Ale może zaczniesz od zapytania, jakiego stylu każdy pracownik od Ciebie oczekuje? Jaki jemu najbardziej by odpowiadał?
Masz z tym problem? Zajrzyj do tekstów o delegowaniu: Delegowanie zadań oraz 10 sposobów delegowania. Może coś wniosą do zrozumienia skąd się bierze Twój opór.
